Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları’nın ‘Aksa Tufanı’ saldırısı sonrası İsrail’in Gazze Şeridi’ne düzenlediği akınlar birinci yılını doldururken, İsrail Gazze’nin yanı sıra Lübnan’da da Hizbullah’a yönelik olduğunu söylediği hava ve kara taarruzları düzenlemeye devam ediyor. Orta Doğu’daki çabucak her çatışma ve insani kriz vaktinde olduğu üzere yaşanan bu gelişme de Avrupa’da yeni bir ‘mülteci krizi’ telaşı yaratmış görünüyor. Almanya basınında çıkan birtakım haberlerde, Avrupa’nın Lübnan’daki akınlardan kaçan mülteciler için sorumluluk üstlenmesi gerektiğine dikkat çekiliyor.
“Nehirden denize özgür Filistin” sloganının cezai yaptırıma tabi tutulduğu Almanya’da Filistin’e dayanak için düzenlenen çabucak her türlü aksiyon engelleme uğraşlarıyla karşı karşıya kalabiliyor. Elinde Filistin bayrağı olan, ister küçük bir çocuk ister bir futbol taraftarı olsun, Almanya polisini karşısında bulabiliyor. Basında çıkan kimi haberlere nazaran ise Gazzeli mülteciler bu bağlamda bilhassa daha fazla baskı ile karşı karşıya kalıyor.
Eylül ayında denetimlerin başladığı kara hudutlarındaki ‘sığınma talebi’ muammasından Federal Başbakan Olaf Scholz’a yöneltilen tenkitlere geçtiğimiz hafta Almanya basınına yansıyan haber ve yorumlardan öne çıkan kimileri şöyleydi…
‘GÜLMELİ Mİ, ŞAPKA MI ÇIKARMALI YOKSA SEÇİM DAVETİ MI YAPMALI?’
Almanya’nın Toplumsal Demokrat Partili (SPD) Başbakanı Olaf Scholz, basın toplantılarında ve halk buluşmalarında sorulan sorulara verdiği – ya da vermediği – cevaplardan iç ve dış siyasette attığı – yahut atmadığı – adımlara kamu yayıncıları da dahil olmak üzere sık eleştirilen bir isim olarak öne çıkıyor. Partisinin eylül ayında üç doğu eyaletinde yapılan seçimlerde aldığı sonuçlar ve anketlerdeki oranlar da bu açıdan kendisine hiç yardımcı olmuyor. Geçtiğimiz hafta Scholz’a yönelik eleştirel bir yorum da kendi partisinin içinden geldi. Kuzey Ren Vestfalya (NRW) eyaletinin eski başbakanlarından Peer Steinbrück, Scholz’un daha evvel yaptığı üzere hareket etmeye devam etmesi halinde ‘akan bir banyo suyu üzere başbakanların yıllıklarında kaybolacağı’ yorumunda bulundu. Bu ifadeyi ‘haftanın sözü’ olarak nitelendiren gazeteci Nikolaus Blome, “Başbakan ne içiyorsa ben de aynısından almak istiyorum” başlıklı yazısında, bu su mecazını sürdürerek ‘trafik ışığı’ koalisyonunun ‘küvet boşmuş gibi’ ülkeyi yönettiğini söyledi. “Olaf Scholz’un kendine neredeyse sarsılmaz bir inancı var. Gülmeli mi, şapka mı çıkarmalı yoksa yeni seçim daveti mı yapmalıyız” diye soran Blome, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Aslında Başbakan biraz çakırkeyif olduğunda bilhassa komik ve eğlenceli olabiliyor. Bir mühlet sonra, gece bu türlü ilerlediğinde, kendine çok güvenip siyasi rakipleri hakkında (özellikle de CDU’lularsa) açık kelamlı şeyler söylüyor. Buna bakıp gülebilir, eğlenebilirsiniz. Ancak elinizi yüreğinize koyun: Başbakan her ne içiyorsa vakit zaman hepimiz bundan biraz almak istemez miydik? O vakit örneğin ben bir köşe müellifi olarak daima haklı olurdum, herkes benim son derece zeki olduğumu, her şeyin benim için çocuk oyuncağı olduğunu düşünürdü…” (Der Spiegel, 30 Eylül)
‘DAYANIŞMA DEVLET ÇIKARLARINA TEHDİT OLARAK DAMGALANIYOR’
7 Ekim’in yıldönümü öncesinde Avrupa’nın pek çok ülkesinde olduğu üzere Almanya’da da hem Filistin’e hem İsrail’e dayanak aksiyonları vardı. Junge Welt haber sitesinden Mariam Salameh-Puvogel, “Filistin’le dayanışma: Tüm şiddetiyle” başlıklı yazısında, başkentteki durumu, “Berlin polisi, Gazze’deki savaşın başlamasından bu yana Filistin’le dayanışma hareketine baskı uyguluyor. Özel odak noktaları ise Gazzeli mülteci aktivistler” kelamlarıyla anlattı. 14 Eylül’de Berlin Südkreuz’da yapılan bir hareketten örnek veren siyaset bilimci, 18 yaşındaki Gazzeli bir erkeğin burada kalabalığın ortasından çıkarılarak polis tarafından darp edildiğini, gencin neden polis memurlarının maksadı olduğunun ise netlik kazanmadığını anlattı. Gazzeli eylemcinin bu esnada şuurunu kaybettiğini ve başının kanadığını, bulunduğu bölgeye 20 dakika sonra bir sıhhat çalışanının gelmesine müsaade verildiğini, polisin tercümana ise müsaade etmediğini belirten Salameh-Puvogel, şu değerlendirmede bulundu: “Bunlar, her hafta Berlin’de yapılan ve şu anda yasaklı olan Nekbe aksiyonlarında yıllardır gördüğümüz, gençlere, bayan ve LGBTİ+’lara ve beyaz olmayan insanlara yönelik şiddet sahneleri. Yüze yumruklar atmak, boynundan tutup nefessiz bırakarak etkisiz hale getirmek ve tekmeler savurmak Filistin dayanışma hareketindeki aktivistlere uygulanan baskı repertuarının ayrılmaz birer kesimi. Gazze halkıyla dayanışmayı Alman devlet çıkarlarına bir tehdit olarak damgalayan bir siyasetle örtülen polis şiddeti tırmanıyor.” (2 Ekim)
‘UKRAYNA İÇİN YAPILAN LÜBNAN İÇİN DE YAPILMALI’
İsrail’in Gazze’ye akınları yüzünden tekraren yerinden edilen binlerce Filistinli üzere, çok sayıda Lübnanlı da İsrail’in taarruzlarından kaçarak evvel bulundukları semt ve kentlerden, akabinde mümkünse ülkelerinden ayrılmaya çalışıyor. Lübnan’ın bayrak taşıyıcı havayolu şirketi Middle East Airlines (MEA) ile çok sayıda Lübnanlının başşehir Beyrut’tan İstanbul’a geldiği haberleri geçtiğimiz hafta Türkiye basınına yansırken, İsrail’in Lübnan’a akınları yeni bir ‘mülteci krizi’ mümkünlüğü üzerinden de ele alınıyor. Die Tageszeitung (taz) gazetesinin Atina muhabiri Ferry Batzoglou, “Lübnan’da kaçış: Herkes için eşit koruma” başlıklı yazısında, “Lübnan’da savaş var ve binlerce insan kaçıyor. Avrupa, onlar için sorumluluk almalı” dedi. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in ‘Lübnan’ın yeni bir Gazze olma tehdidi ile karşı karşıya bulunduğu’ kelamını hatırlatan gazeteci, “Avrupa, Lübnan’dan gelen savaş mültecilerine muhafaza sağlamalı. Hiçbir ‘eğer’ ya da ‘ama’ olmadan… Bu tıpkı vakitte yaklaşık 1 milyon kayıtlı Suriyeli mülteci ve şu ana kadar toplamda yaklaşık 6 milyon nüfusu olan Lübnan’a sığınan yaklaşık yarım milyon Filistinli mülteci için de geçerli. Ülke çöküşün eşiğinde. Şu anda Avusturya’da olduğu üzere çok sağcı radikallerin yükselişine karşın Avrupa artık tereddüt etmemeli. Rusya işgali sonrası Avrupa Birliği (AB) milyonlarca Ukraynalıyı savaş mültecisi olarak derhal kabul etmişti. Haklı olarak! Artık de birebirini Lübnan için yapmalı. Her savaş mültecisinin müdafaaya gereksinimi vardır. Deri rengi, din ve köken, eşit olmayan muameleye yol açmamalı” diye yazdı. (30 Eylül)
FORMDA ‘SIĞINMA’ YAZMADIĞI İÇİN Mİ BEŞERLER HUDUTTAN GERİ ÇEVRİLİYOR?
Almanya’da göç ve sığınma konusunun ülke gündemine geldiği bir başka mevzu da eylül ayının ortasından bu yana tüm kara hudutlarında uygulanmaya devam eden polis denetimleri oldu. Die Süddeutsche Zeitung gazetesinin “İltica talebi seçeneği işaretlenemiyor” başlıklı haberinde, “Mültecileri daha sondayken geri çevirebilmek için soru sorma esnasında hile mi yapılıyor? Federal polisin formu, buna işaret ediyor” denildi. Haberde şu bilgiler paylaşıldı: “Alman bürokrasisi ne manaya gelir? Almanya’ya kaçan herkes bunun yanıtını hemen alıyor. Hudutta federal polis sorgusuyla birinci karşı karşıya kaldıklarında pek çok mülteciye iki sayfalık bir form veriliyor. ‘Yabancıların sorgusu için çeviri yardımı’ zararsız bir halde başlıyor; kişinin ismi, adresi, çocukları, işi ve ailesi soruluyor. Sonrasında ise işler çetrefilleşiyor: Doküman seyahat sebebinizi sorup size dört muhtemel cevap sunuyor: Tanıdık ya da akraba ziyareti, tatil, iş gezisi. Listede olmayan ise şu: Sığınma başvurusu.” Federal polis bilgilerine nazaran kara sonlarından direkt geri çevrilen kişi sayısının arttığına dikkat çekilen haberde, “Soru şu: Bu kadar çok insan ülkeye girerken ‘sığınma’ sözcüğünü söylem edemedi mi? Ya da formların retlerle bir alakası var mı? Tahminen de bu form onlara sığınma başvurusu seçeneğini sunmadığı için bu kadar çok insan huduttan geri çevriliyordur?” sözlerine yer verildi. Sol Parti (Die Linke) vekili Clara Bünger de sığınma müracaatının formda yer almamasını eleştirerek mültecilerin bu yüzden tahminen de ‘bilmedikleri ya da korktukları için yanlış bilgi vermiş olabileceğine, sonuçta yasal bir inceleme olmadan geri gönderilmiş olabileceklerine’ dikkat çekti. ‘Pro Asyl’ hak örgütünün sözcülerinden Wiebke Judith de “Bu tıp bir soru sorma tekniğiyle müdafaa isteyen kişi kasıtlı olarak yanıltılıyor zira sığınma talebini lisana getirmenin mümkün olmadığı ima ediliyor” dedi. (4 Ekim)
‘YENİ BİR DOĞU-BATI DUVARI YOK ANCAK KENT-TAŞRA UÇURUMU VAR’
Son olarak, iki Almanya’nın birleştiği 3 Ekim’in yıldönümü bu sene de tekrar yeniden Doğu ve Batı Almanya’nın ‘gerçekten’ birleşip birleşmediği tartışmasını beraberinde getirdi. 3 Ekim münasebetiyle bir konuşma yapan Scholz da birleşme sürecinin ‘hâlâ tamamlanmadığını’ düşünenlerdendi. Gazeteci Simone Schmollack ise ‘Alman birliğinin durumunu’ ele aldığı yazısında, aslında pek çok ülke için de geçerli olabilecek bir duruma atıfla, “Yeni bir Doğu-Batı duvarı muhabbeti saçmalık. Kent ve taşra ortasında, kuzey ve güney ortasında da farklar var” değerlendirmesinde bulundu. 3 Ekim 1990’dan bu yana geçen yılların her şeyden evvel bir şeyi gösterdiğine işaret eden gazeteci, bunu “Alman birliği durağan bir durum değil, bazen şaşırtan bir süreç” kelamlarıyla anlattı. Schmollack, kent-taşra ayrımına ait olarak şu değerlendirmede bulundu: “Son yıllarda bir değişim daha yaşandı: Kent ve taşra ortasında bir uçurum ortaya çıktı. Kent ve etrafı büyürken, hem Doğu’da hem de Batı’da çeper küçülüyor. Kentlerde talihler ortaya çıkarken bunlar taşrada kayboluyor. Bu, Doğu ile Batı ortasında değil, Almanya genelinde çözülmesi gereken bir sorun.” (taz, 3 Ekim)
