HABER7
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)’ın 13 Şubat’ta yaptığı olağan genel konsey toplantısında sarf edilen kelamlar Türkiye’yi ayağa kaldırdı. TÜSİAD Yönetim Kurulu Lideri Orhan Turan ve Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Ömer Aras’ın sanayi, üretim, istihdam yerine lisana getirdiği siyasi açıklamalar toplumun büyük reaksiyonunu çekti.
AK Parti başta olmak üzere siyasetçiler ve toplumun önde gelen isimleri TÜSİAD‘ın hükümete ‘ayar’ vermeye çalışan skandal açıklamalarına reaksiyon gösterdi. Lakin geçtiğimiz gün gerçekleşen TÜSİAD toplantısında eski Türkiye hasretiyle devlet işlerine karışılmasının birinci olmadığı TÜSİAD‘ın geçmişi incelendiğinde deşifre oldu. Endüstriciler STK’sı olan TÜSİAD’ın 1971’deki kuruluşundan günümüze kadar daima siyasi açıklamalar içerisinde olduğu, yaptığı müdahalelerle hükümetleri bile düşürdüğü ortaya çıktı. TÜSİAD’ın yakın olmadığı hükümetlere karşı yapılan antidemokratik uygulamalara ise sessiz kaldığı gün yüzüne çıktı.
İşte TÜSİAD’ın skandallarla dolu sicili;
ECEVİT HÜKÜMETİNİ DÜŞÜRDÜLER
12 Mart 1970 Muhtırasından kısa bir müddet sonra 2 Mart 1971’de 12 iş adamının bir ortaya gelerek kurduğu TÜSİAD, kuruluş maksatlarında yazan “Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal gelişimine katkı sağlamak” dışındaki her işte yer aldı. 1971’de kurulan TÜSİAD’ın siyasete birinci net müdahalesi 13 Mayıs 1979‘da meydana geldi.
TÜSİAD periyodun Bülent Ecevit hükümetine karşı gazetelere bir ilan verdi. “Ekonomide gerçekçi çıkış yolu” başlıklı ilanda “Şiddetle gereksinim duyduğumuz dış kredilerle, uyguladığımız ekonomik sistem birbirine çok yakından bağlıdır. Pazar iktisadından gittikçe uzaklaşan bir anlayışla, ne batı dünyasında hak ettiğimiz yeri, ne kâfi kredileri ne de yatırımlara gerekli dış sermayeyi bulabiliriz. Ekonomimizin bir yasakçı mevzuat ağı içinde boğan, kişinin teşebbüs şevkini kıran, kişiyi yanlış istikametlere sevk eden çok müdahaleci ve itimat sarsıcı zihniyet buhranının asıl sebebidir” denildi.
Ecevit ise 15 Mayıs 1979 tarihinde TÜSİAD için “Büyük sermaye etraflarının paralı, tehditli ve ikaz muhtıralı duyuruları ile Türkiye’de hükümet öldürülemez. Öldürülebilse bile, bu türlü bir hükümetin cenazesini kimse taşıyamaz” sözlerini kullandı.
TÜSİAD’ın Ecevit’e karşı yayınladığı ‘memnuniyetsizlik bildirisi’nin akabinde kısa bir mühlet sonra Ecevit hükümeti düştü.
ERBAKAN VE TANSU ÇİLLER’E KARŞI İLAN
TÜSİAD 1990’lı yılları da sessiz geçirmedi. 30 Temmuz 1996 tarihinde Başbakan Yardımcısı Tansu Çiller TÜRK-İŞ Başkanı Bayram Meral’in yüzüne karşı “TÜSİAD ve SSK ülkenin kanını emiyor” kelamını sarf etmesi üzerine TÜSİAD Necmettin Erbakan ve Tansu Çiller tarafından kurulan Refahyol hükümetine açık cephe aldı.
1979’da Ecevit hükümetini ‘ilan’la düşüren TÜSİAD, birebir silahı Erbakan-Çiller hükümetine karşı da kullandı. Nihayetinde TÜSİAD denetimindeki medyanın karalamalarıyla halk oyuyla seçilen Refahyol hükümeti, askeri tanklarla yıkıldı. TÜSİAD 28 Şubat sürecinin sivil ayağını muvaffakiyetle tamamlamış oldu.
SİVİL ANAYASA İSTEYİP DAYANAK VERMEDİLER
Hükümet kurup, hükümet yıkmaya alışan TÜSİAD, 2002’de başlayan AK Parti hükümetleri periyodunda de geçmişte yaptığı uygulamaları devam ettirmeye çalıştı. TÜSİAD, en büyük taleplerinden biri sivil anayasa yapılmasıyken periyodun Başbakanı Erdoğan’ın büyük eforlarıyla oluşturulan 2010 anayasa değişikliği referandumuna sessiz kaldı.
Dönemin TÜSİAD Başkanı Ümit Boyner talep ettikleri sivil anayasa referandumuna sessiz kalınca Başbakan Erdoğan’dan sert reaksiyon gördü. Bu olay, TÜSİAD’la AK Parti hükümeti ortasında yaşanan birinci en net müsabaka olarak tarihe geçti.
DÜNDEN BUGÜNE TIPKI ALIŞKANLIK
TÜSİAD derneği Başkanı Orhan’ın “Çeşitli vesilelerle yaptığım konuşmalarda, ülke olarak gündemimizdeki sorunların hepsine eğiliyorum. Benden evvel öbür TÜSİAD liderleri birebir şeyi yaptı.” şeklindeki sözleri ayrıyeten dikkat çekti.
TÜSİAD’ın mevcut devrinin yanı sıra geçmişte de misal siyasi çıkışlar yapılmıştı.
Depremin yaralarını sarmaya yönelik atılan ekonomik adımlar kelam konusu olduğunda geride duran, taban fiyat artırımı üzere kendi alanındaki konularda renk göstermekten kaçınan TÜSİAD, ilgisiz hususlarda ise yüksek perdeden yaptığı reaksiyon açıklamalarıyla daima siyasi iradeyle karşı karşıya geliyor.
İmam Hatip okulları sayısına bile karışmaya kalkan TÜSİAD’ın geçmişten günümüze politik çıkışlarından kimileri şöyle sıralanıyor:
Cumhurbaşkanlığı Sistemi’ne muhalif tavır takınan TÜSİAD, bu sistemin Türkiye’ye uymayacağını savundu. 2005 yılında dönemin TÜSİAD Başkanı Ömer Sabancı, “Bu sistemin ABD dışında başarılı bir örneği yok. Başkanlık sisteminin parlamenter sisteme nazaran bir üstünlüğü yok. Hala geçerli olan parlamenter sistem iyileştirilmeli” dedi.
Eşcinselliğin legalleştirildiği ve aile yapısını zedeleyici hususlar barındırdığı gerekçesiyle eleştirilen İstanbul Sözleşmesi’nden Türkiye’nin çekilmesine TÜSİAD itiraz etti. TÜSİAD’dan 20 Mart 2021’de yapılan açıklamada, “Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’ni feshetmesi, bayana yönelik her türlü şiddeti besleyen çarpık zihniyeti cesaretlendirir. Devletin şiddete karşı sürdürdüğü uğraşını ise kolaylaştırmadığı üzere telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurur” denildi.
İşverenler derneği TÜSİAD, hükümet kabinesinde bakanların cinsiyet oranı hakkında bile açıklama yaptı. 29 Ağustos 2007’de kurulan 60. Hükümet’in bakanlar konseyindeki kadın-erkek sayısı hakkında konuşan dönemin TÜSİAD Başkanı Arzuhan Yalçındağ, ‘Kabinede bir tek bayan bakanın bulunmasını seçim öncesi beyanlarla uyuşmaz bulduklarını’ söyledi.
Kamuda başörtüsü yasağının Türkiye’nin birinci gündem hususu olduğu süreçte TÜSİAD, bu bahiste da kıymetlendirme yaptı. Dönemin TÜSİAD Başkanı Arzuhan Doğan Yalçındağ, 25 Ocak 2008’de, “Ortada bir meşakkat olduğu kesinlikle. Lakin bu meşakkat bugün tartışılandan daha geniş boyutlara sahip. Evet, bir yanda başını örttüğü için eğitim sürecinde zorluk çeken genç kızlarımız var. Öteki yanda, 15 yaşında istemediği halde zorla kapatılanlar da, birkaç yıl sonra etraf baskısıyla başını örtmek zorunda kalmaktan korkanlar da var” dedi
TÜSİAD, internet ortamındaki müstehcen ve palavra içerikli yayınlarla ilgili düzenlemeye ‘yasaklama’ diyerek itiraz etti. İktidarın 2011 yılında gerçekleştirdiği çalışmayı “internet yasağı” olarak yorumlayan dönemin TÜSİAD Başkanı Ümit Boyner, şunları söyledi: “Zor, karmaşık hususları çözmek yerine toptan yasaklama dürtüsü, Türkiye’nin geçmişinde kalmak zorunda. Kısaca, ‘yasaklama, çöz’ diyoruz.”
Türkiye’de ofis açmayıp, kanunlara uymamakta ısrar ettiği periyotta Twitter’a süreksiz erişim kısıtlaması getirmesiyle ilgili birinci reaksiyonlardan biri yeniden TÜSİAD’dan geldi. TÜSİAD’ın 2014 yılındaki açıklamasında, “Orantısız ve özgürlüklere ters bu cins yasaklamaların temelsiz kaygıların göstergesi olduğu ve demokrasiye hizmet etmediği açıktır. Gerçek demokrasinin lakin halkın daha fazla bilgiye özgürce ulaşması ve tabir özgürlüğünün teminat altına alınması ile mümkün olabileceğini tekrar hatırlatmak isteriz.” denildi.
İşadamları derneği TÜSİAD, hudut ötesinde gerçekleştirilen askeri operasyonlarla ilgili bile açıklama yayınladı. Eylül 2003’te Irak’a asker gönderilmesinin ele alınacağı MGK’dan önce dönemin TÜSİAD Başkanı Tuncay Özilhan, “Konu üzerinde dikkatlice düşünülmesi gerektiğini” söyledi.
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 20 Ocak 2018 tarihinde Suriye’nin kuzeyindeki Afrin ilçesini işgal eden PKK/PYD’ye karşı yürüttüğü Zeytin Kolu Harekatı’yla ilgili görüş beyan eden TÜSİAD, yeniden karşı safta yer aldı. Afrin operasyonunu eleştirenlere yönelik reaksiyonlardan rahatsız olan TÜSİAD, 2 Şubat 2018’deki açıklamasında şu kelamlara yer verdi: “Düşünce ve tekliflerini demokratik tartışma anlayışı içinde lisana getiren birey ve kurumlara karşı gösterilen reaksiyonlar, toplumumuzda kutuplaşmayı artırdığı üzere, ülkemizin teröre karşı haklı çabasına ziyan vermektedir.”
Mesuliyet alanı haricindeki bütün bahislerde ahkam kesen TÜSİAD, Seyahat Parkı olaylarıyla ilgili açıklama yapmaktan geri durmadı. 2013 yılındaki Seyahat Parkı kalkışmasıyla ilgili olayın birinci gününden itibaren açıklamalar yayınlayan TÜSİAD, daima polis müdahalesine reaksiyon gösterdi. Kalkışmanın birinci günü olan 1 Haziran 2013’te TÜSİAD, “Taksim Seyahat Parkı’nda başlayan ve gelişen şovlara inanılmaz orantısız güç kullanımı ve hoşgörüsüz müdahale kamu vicdanını yaralamakla kalmamış, toplumsal uzlaşma arayışında moral bozucu olmuştur” yansısını gösterdi.
Dönemin TÜSİAD Başkanı Muharrem Yılmaz, Gezi olaylarının büyüdüğü 7 Haziran 2013’te, “Gezi Parkı merkezli yaşanan gelişmeler aslında vatandaşların çoğulculuk, katılımcılık taleplerinin dikkate alınma, ihmal edilmeme beklentilerinin bir yansımasıdır. Bu beklentilere ait hayal kırıklığının yarattığı birikim geniş iştirak bulan bu protestoları yaratmıştır. Herkesin çıkarması gereken sonuç idare anlayışında çoğulculuk ve katılımcılığı hâkim kılmak. /…/ Türkiye iktisatta kazandığı prestijini Seyahat ile demokrasiye taşıma fırsatını kaçırmamalı” dedi.
TÜSİAD, İmam Hatip okulları tartışmasını da es geçmedi. İmam hatip okullarının gerektiğinden fazla olduğunu savunan TÜSİAD ‘gereksinim fazlası imam hatip okullarının kapatılmasını’ istedi. TÜSİAD’ın 12 Ekim 2003 tarihinde yayınlanan raporunda, şu tabirler yer aldı: “Meslek liseleri olarak tasarlanmış lakin vakitle uygulamada bu özelliğini kaybetmiş olan İmam-Hatip Liseleri de mesleksel lise statüsüne uygun bir yapıya kavuşturulmalıdır. Geriye kalan İmam-Hatip Liseleri’nin meslek statüsü kaldırılmalı ve gerekli tedrisat ve müfredat ahengi yapılarak bu meslek liseleri olağan lise statüsüne dönüştürülmelidir.”
TÜSİAD’ın gündemine aldığı iktisat dışı mevzulardan bir tanesi seçimler. Sandık usulsüzlüklerinin gölgesinde kalan İstanbul’daki 31 Mart 2019 lokal seçimlerinin Yüksek Seçim Kurulu kararıyla tekrarlanması ile ilgili TÜSİAD sert açıklama yaptı. YSK kararına reaksiyon gösteren TÜSİAD’ın toplumsal medya hesabı üzerinden yaptığı reaksiyon açıklamasında, “31 Mart lokal seçim sonuçları açıklanmadan önce vurgulamış olduğumuz üzere, kapsamlı bir ekonomik ve demokratik ıslahat gündemine odaklanmamız gereken bu periyotta seçim ortamına geri dönmek tasa vericidir” denildi.
ANTİDEMOKRATİK TEŞEBBÜSLERDE SESSİZ KALDILAR
Bir STK olmasına karşın hükümetlere istikamet vermeye çalışan TÜSİAD, 23 yıllık AK Parti iktidarında yaşanan birçok antidemokratik teşebbüste ise ya sessiz kaldı ya da antidemokratik yollarla yapılan teşebbüslerin ardında durdu. Taksim Seyahat Parkı’nda ‘ağaçlar kesiliyor’ mazeretiyle başlayan ve mega projelerin durdurulması ile hükümete yönelik bir teşebbüse dönüşen Gezi Parkı olaylarında da devletten yana değil, protestoculardan yana tutum kullandı.
Seyahat Parkı olaylarıyla ilgili açıklama yapan TÜSİAD protestoculara yönelik tek söz etmezken, güvenlik güçlerini orantısız güç kullanmayla suçlayarak “Taksim Seyahat Parkı’nda başlayan ve gelişen şovlara olağanüstü orantısız güç kullanımı ve hoşgörüsüz müdahale kamu vicdanını yaralamakla kalmamış, toplumsal uzlaşma arayışında moral bozucu olmuştur.” kullandı.
TÜSİAD demokrasiye darbe vurmaya çalışılan 367 krizinde, seçilmiş hükümete karşı yapılan 28 Nisan e-muhtırasında ve AK Parti’ye yönelik açılan kapatma davasında da sessiz kalmayı tercih etti.
ERDOĞAN’LA ASIL KIRILMA 2021’DE YAŞANDI
Cumhurbaşkanı Erdoğan’la TÜSİAD ortasındaki asıl kırılma ise 2021 yılında yaşandı. TÜSİAD 18 Aralık 2021’de yaptığı “Genel kabul görmüş iktisat bilimi kurallarına süratle dönülmeli” başlığı altında bir rapor yayınlayarak hükümete tekrar taraf vermeye çalıştı. TÜSİAD’ın raporunda “Son periyotta yaşadığımız istikrarsızlıklar sonucunda, denenmekte olan iktisat programıyla amaçlanan sonuçlara erişilemeyeceği netleşmiştir.” kullanılan sözlere Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yansısı sert oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan TÜSİAD’ın açıklamasına “Ey TÜSİAD ve yavruları size sesleniyorum. Sizin tek misyonunuz var; Yatırım, üretim, istihdam, büyüme. Siz bunda ne yapıyorsunuz evvel onu ortaya koyun. Kalkıp da hükümete saldırmanın değişik yollarını aramayın bizimle gayret edemezsiniz. Sizin cinsinizi de cibilliyetinizi de çok âlâ biliyorum.
DIŞ SİYASETE BİLE KARIŞMAYA ÇALIŞTILAR
Türkiye’nin dış siyasetine da istikamet vermeye kalkışan TÜSİAD, 2022’de ise Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğinin konuşulduğu günlerde TÜSİAD Başkanı Orhan Turan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tavrını eleştirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise ”Ey TÜSİAD’ın başındaki beyefendi dış siyasette bize ders veremezsin. Sen çıraksın. Evvel haddini bileceksin, iktidara ders vermek kim siz kimsiniz? Biz dış siyasette İsveç, Finlandiya bunlara niçin tutum alıyoruz? Sokaklarında terör örgütleri cirit atarken biz onlara kapılarımızı açacağız? Ey TÜSİAD siz onların yanında yer alabilirsiniz, biz şehitlerimizin kanını yerde bırakmayacağız. Şayet TÜSİAD bu gidişiyle devam ederse bu iktidarın kapısını hiç çalmasın. CHP size ne diyorsa o ağızla konuşuyorsunuz. Sizden evvelki ağababalarınız da bu türlü konuşuyordu, siz de birebir halde konuşuyorsunuz. Öyleyse bu kapı, yerli ve ulusal duruş sergileyene açıktır, yerli ve ulusal duruş sergilemeyene kapalıdır.”