Araştırmacılar, beyin MR’ları çekilen gönüllülere kimi fotoğraflar gösterdi. İnsan yüzlerine bakmaları istenen bu bireylerin beyin dalgaları özel bir MRI çeşidi kullanılarak inanılmaz bir doğrulukla imajlara çevirdi.
Alınan sonuçlar ise epeyce şaşırtıcıydı.
fMRI denen bu özel yol beyindeki görmeden sorumlu nöronların aktivitesini tarar.
Araştırmacılarsa bu bilgiyi bir yapay zekâ (AI) algoritmasına koyabilirler.
Böylece yapay zekâ, bilgiye dayalı hakikat bir manzara oluşturabilir
‘KAFANIZIN İÇİNDEKİ HER ŞEYİ GÖREBİLİRİZ’
En derin şahsî ömrünüz, tecrübeleriniz, istekleriniz ve anılarınız, siyaset görüşleriniz, duygusal meseleleriniz ve zihinsel rahatsızlıklarınız işte böylelikle uzmanların elinin altında olabilir.
Ya sakladığımız sırlarımız? Bilim insanları, yakında, herkesin okuması için zihnimizi açabilir mi?
Süper yüksek teknoloji beyin tarayıcıları ve yapay zekâ programları ile donanmış araştırmacılar, iç dünyalarımızın kilidini açabilecek yeni anahtarlar ürettiklerini tez ediyorlar.
Uzmanlar, neye baktığımızı yahut hayal ettiğimizi tam olarak ortaya çıkarabilecek, oy verme ve satın alma niyetlerimizi keşfedebilecek ve hatta neden depresyon ve şizofreni üzere hastalıklara yatkın olabileceğimizi ortaya çıkarabilecek kadar hakikat bir biçimde zihinlerimizi okumak için teknoloji geliştiriyorlar.
Aslında, bu teknoloji, bir dizi durumu teşhis etmek ve tedavi etmek için beynimizin nasıl çalıştığını anlamak için halihazırda kullanılıyor: Örneğin cerrahların mümkün olduğunca fazla sağlıklı dokuyu korurken beyin tümörlerini nasıl ameliyat edeceklerini planlamalarını sağlamak için.
Bu imkân birebir vakitte nörologların ve psikologların görme, lisan ve hafıza üzere bilişsel fonksiyonların farklı beyin bölgelerinde nasıl çalıştığını haritalandırmasına imkan sağladı.
BİRÇOK HASTALIKTA MUCİZELER YARATAN TEKNOLOJİ
En yaygın MRI uygulaması çeşitlerinden biri, beynimizin nasıl çalıştığını izlemek için kullanılan fMRI (fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme) olarak isimlendirilir.
Oksijen molekülleri fMRI tarafından tespit edilebilir, böylelikle tarayıcılar, kanılarımız yahut hislerimiz varken beyindeki nöronlarımızın – beyin hudut hücrelerinin – en çok nerede çalıştığını (ve en fazla oksijeni çektiğini) görebilir.
Fakat bu cins etkileşimler ne manaya geliyor? Bunu bulmak için araştırmacılar, bu elektriksel beyin hücresi aktivitesini yorumlamak için öteki bir son teknoloji, yapay zeka (veya algoritmalar – bir bilgisayar programında matematiksel talimat kümeleri) kullanıyorlar.
Ocak ayında Hollanda’daki Radboud Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, Nature Scientific Reports mecmuasında, beyin okuyan güçlü bir fMRI tarayıcısı içinde iki gönüllüye yüz fotoğraflarını gösterdikleri bir deneyden şaşırtan sonuçlar yayınladılar.
Gönüllüler imajlara bakarken, fMRI beyinlerinin görmeden sorumlu bölgelerindeki nöronların aktivitesini taradı.
Araştırmacılar daha sonra bu bilgiyi bir bilgisayarın yapay zekâ (AI) algoritmasına beslediler.
Orijinal yüzler ve portreler ortasındaki çok benzerlikten de görebileceğiniz üzere, sonuçlar o kadar şaşırtan bir biçimde birbirine benziyor ki, tekinsiz görünüyor.
YAPILAN ÇALIŞMA ŞOKE EDEN BİR SONUÇ VERDİ
Çalışmayı yöneten bir AI araştırmacısı ve bilişsel bir sinirbilimci olan Thirza Dado, Good Health’e bu son derece etkileyici sonuçların fMRI/AI sistemlerinin gelecekte zihinleri tesirli bir biçimde okuma potansiyelini gösterdiğini söyledi.
Thirza Dado, açıklamasında “Algoritmayı sadece baktığınız bir yüzü yanlışsız bir formda resmetmek için değil, tıpkı vakitte annenizinki üzere canlı bir formda hayal ettiğiniz rastgele bir yüzü hakikat bir formda resmetmek için eğitebileceğimize inanıyorum. Bu teknolojiyi geliştirerek, öznel tecrübeleri, hatta tahminen de hayallerinizi deşifre etmek ve tekrar yaratmak büyüleyici olurdu.” kelamlarını kullandı.
Uzmanlara nazaran bu cins teknolojik bilgiler, derin komalarda kilitli hastalarla bağlantı kurmak üzere klinik uygulamalara da dahil edilebilir.
GÖZLERİNİ KAYBEDENLER DE KULLANABİLİR
Hatta araştırmacıların bu çalışmaları, hastalık yahut kaza sonucu kör olmuş insanlarda görmenin geri kazanılmasına yardımcı olmak için teknolojiyi kullanmaya odaklanmıştır.
Bilim insanları, polis güçlerinin şahitlerin beyinlerini hatalara karışan bireylerin hafıza fotoğrafları için taramasını sağlayabileceklerine inanıyor.
Ancak bu çeşit zihin okuma teknolojileri, mahremiyet hakkında önemli etik sorular ortaya koyuyor.
Öte yandan ABD’li bilim insanları, şimdiden, fMRI kullanarak insanların siyasi ideolojisini yüzde 80’lik bir doğruluk oranıyla söyleyebileceklerini söylüyorlar.
Mayıs ayında 174 yetişkin üzerinde yayınlanan bir çalışmada, Ohio Eyalet Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, politik olarak muhafazakâr mı yoksa liberal mi olduklarını hakikat bir halde kestirim edebildiler.
SİYASİ GÖRÜŞÜ YÜZDE 80 HAKİKAT KESTİRİM EDİYOR
Peki siyasi davranışı sadece beyne bakarak anlayabilir miyiz? Ohio Eyaleti’nde siyaset bilimi profesörü olan çalışmanın ortak muharriri Skyler Cranmer, karşılığın epey güçlü bir ‘evet’ olduğunu söyledi.
“Sonuçlar, politik davranışın biyolojik ve nörolojik köklerinin düşündüğümüzden çok daha derinlere indiğini gösteriyor.”
Bir yandan da büyük araştırmalarda bile, kişisel beyin taramaları o kadar değişken sonuçlar gösterdi ki, beyin aktivitesi ile davranış yahut zekâ ortasındaki alakalar hakkında geniş ölçekli sonuçlar muteber bir formda yapılamaz görüşü bilim dünyasına hakim oldu.