Dünya iktisadı enflasyon ve resesyon baskılarını hissetmeye devam ederken, ABD Başkanı Donald Trump’ın politikalarının mümkün ekonomik tesirlerine yönelik tasalar sürdü.
Özellikle tarifeler yoluyla ABD’nin kıymetli ticaret ortaklarıyla yaşanabilecek meselelere dair dertler öne çıkarken, jeopolitik risklerin varlığını müdafaası da piyasaların tarafı üzerinde belirleyici oldu.
Bununla birlikte, Trump’ın kelam konusu adımlarının ABD’de enflasyonist baskıları artırabileceği ve bu vakte kadar enflasyonla çabada kıymetli uzaklık kaydeden ABD Merkez Bankasının (Fed) siyaset alanını daraltabileceğine ait soru işaretleri fiyatlamaları zorlaştırdı.
ABD’de makroekonomik bilgilerden alınan sinyaller ülkede enflasyonist baskıların canlanabileceğine yönelik telaşları beslerken, ileriki periyotta Trump ve Fed ortasında siyaset uyuşmazlıkları oluşabileceği tarafındaki kuşkuları belirginleştirdi.
Analistler, ABD’de yeni haftada açıklanacak ve Fed’in yakından takip ettiği Şahsî Tüketim Harcamaları (PCE) Fiyat Endeksi’nin, bankanın gelecekteki siyaset adımlarına dair sinyaller vereceğini kaydederken, para piyasalarındaki fiyatlamalarda ise Fed’in bu yıl iki faiz indirimi yapacağının öngörüldüğünü söz etti.
Öte yandan, Trump, Amerikan şirketlerine uygulanan dijital hizmet vergileri üzere yabancı hükümetler tarafından getirilen vergilere karşı tarifeler dahil olmak üzere karşılık verici adımların kıymetlendirilmesine yönelik bir karara imza attı.
Beyaz Saray’da Ticaret Bakanı Howard Lutnick’in yemin merasiminde gündeme dair açıklamalarda bulunan Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy’nin bir ortaya gelmeleri gerekeceğini kaydederek, “Bir ateşkes görmek ve muahedenin yapılmasını istiyorum. Bence muahedeyi yapmak için bir bahtımız var.” dedi.
Ayrıca geçen hafta, Fed’in siyaset faizini değiştirmeyerek yüzde 4,25-4,50 aralığında sabit tuttuğu son toplantısına ait yayımladığı toplantı tutanakları, yetkililerin temkinli olmaya devam ettiğini ortaya koydu.
Tutanaklar, siyaset faizinde ek ayarlamalar yapmadan evvel enflasyon konusunda daha fazla ilerleme kaydedilmesinin istendiğini gösterdi.
Ekonomik görünüme ait risk ve belirsizliklere değinilen tutanaklarda, Fed yetkililerinin birçoklarının Federal Açık Piyasa Komitesinin (FOMC) azamî istihdam ve fiyat istikrarı amacına ulaşılmasına yönelik risklerin kabaca istikrarda bulunduğu kanaatinde olduğu lakin birkaçının enflasyon amacına dair risklerin daha fazla olduğunu değerlendirdiği belirtildi.
Tutanaklarda, yetkililerin bilhassa ticaret ve göç siyasetindeki beklenen değişikliklerin, jeopolitik gelişmelerin tedarik zincirlerini bozma potansiyeli ve beklenenden daha güçlü hane halkı harcamalarının enflasyon üzerindeki mümkün tesirlerini lisana getirdiği bildirildi.
Analistler, Fed yetkililerinin değişen ekonomik ve ticaret siyasetlerine yönelik bekle ve gör yaklaşımını benimsediğini kaydetti.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ise Trump idaresinin yaptığı her şeyin “dezenflasyonist” olacağını öne sürerek, güç maliyetlerini düşüreceklerini, düzenlemeleri azaltacaklarını ve vergi indirimlerini kalıcı hale getireceklerini, böylece gelir artışı ve maliyet düşüşü sağlayacaklarını anlattı.
Tarifeler nedeniyle bir fiyat ayarlaması yapılırsa bu durumun süreksiz olacağını savunan Bessent, bunun ABD Merkez Bankasının (Fed) faizleri düşürmesini uzun mühlet engellemeyeceğini tabir etti.
Bessent, Fed’in siyaset gevşemesine gitmesinin ABD’nin uzun vadeli hazine tahvili faizlerinin yükselmesine neden olup olmadığına yönelik soruya cevaben, geçen yıl eylül ayındaki faiz indiriminin boyutunun büyük olduğunu düşündüğünü, piyasanın da buna reaksiyon verdiğini lisana getirdi.
Fed yetkililerinin kelamlı yönlendirmeleri de takip edilirken, Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, enflasyonun 2022’de ulaştığı 40 yılın en yüksek düzeyinden düşürülmesinde büyük ilerleme kaydedildiğinin unutulmamasının değerli olduğunu vurgulayarak iktisattaki belirsizlik seviyesinin ve Trump idaresinin tarifeler konusunda gelişen siyasetlerinin tesirinin olabileceğini belirtti.
Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic de temel beklentisinin bu yıl içinde iki çeyrek puanlık faiz indirimi olduğunu lakin buna yönelik belirsizliğin epeyce kıymetli olduğunu söz etti.
St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem ise piyasa ve birtakım anketlerin kısa vadeli enflasyon beklentilerinin son 3 ayda bariz halde arttığını gösterdiğini, enflasyonun mevcut amacın üzerinde kalması yahut beklentilerin artması halinde daha kısıtlayıcı bir para siyaseti seyrinin uygun olabileceğini belirtti.
Makroekonomik data tarafında, imalat endüstrisi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) şubatta aylık 0,4 puan artarak 51,6 ile piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti.
Aynı devirde hizmet bölümü PMI 3,2 puan azalarak 49,7 ile 25 ayın en düşük düzeyine gerilerken, imalat ve hizmet dallarını kapsayan bileşik PMI aylık bazda 2,3 puan azalarak 50,4’e indi ve 17 ayın en düşük düzeyini kaydetti.
ABD’de Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici inanç endeksi, şubatta aşağı taraflı revize edilerek 64,7 oldu.
Tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi şubatta yüzde 3,3’ten yüzde 4,3’e çıkarken Kasım 2023’ten bu yana en yüksek düzeyini gördü. Uzun vadeli enflasyon beklentisi de yüzde 3,2’den yüzde 3,5’e yükseldi. Bu, Mayıs 2021’den bu yana kaydedilen en büyük aylık artış oldu.
ABD’de ikinci el konut satışları da ocakta yüzde 4,9 azalarak piyasa beklentilerinin altında kaldı.
Söz konusu gelişmelerle geçen hafta ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,42 düzeyine gerilerken, dolar endeksi haftalık bazda yüzde 0,17 düşüşle 106,6’ya indi.
Geçen hafta rekor düzeyleri gören altının ons fiyatı, haftalık bazda yüzde 1,76 yükselişle 2 bin 936 dolardan alıcı buldu.
Brent petrolün varil fiyatı da yüzde 0,67 azalışla 73,9 dolara geriledi.
NEW YORK BORSASI NEGATİF SEYRETTİ
New York borsasında, global gelişmeleri takiben geçen hafta negatif seyir izlenirken, gözler çarşamba günü açıklanacak Nvidia’nın finansal sonuçlarına çevrildi.
Aralık 2024’te üst yöneticisi silahlı taarruzda öldürülen UnitedHealth’in payları, ABD Adalet Bakanlığının şirketin Medicare faturalama uygulamalarıyla ilgili soruşturma başlattığına dair haberler sonrası yüzde 7,2 kıymet kaybetti.
Perşembe günü bilançosunu açıklayan ve 2026 yılına ait satış varsayımları beklentilerin altında kalan Walmart’ın payları de yüzde 2,5 gerileyerek düşüşünü ikinci güne taşıdı. Walmart’ın beklentileri karşılayamayan satış kestirimleri, ABD’de tüketici harcamalarının yavaşladığına dair bir ihtar olarak yorumlandı.
Bu gelişmelerle haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 1,66, Nasdaq endeksi yüzde 2,26 ve Dow Jones endeksi yüzde 2,51 kıymet kaybetti.
Yeni haftada pazartesi günü Chicago Ulusal Aktivite Endeksi, salı Conference Board Tüketici İtimat Endeksi, Richmond Fed Sanayi Endeksi, çarşamba yeni konut satışları, perşembe büyüme, destekli mal siparişleri, bekleyen konut satışları, haftalık işsizlik maaşı müracaatları, cuma Ferdî Tüketim Harcamaları Fiyat Endeksi ve toptan stoklar takip edilecek.
AVRUPA BORSALARI İTALYA HARİÇ NEGATİF SEYRETTİ
Avrupa borsalarında geçen hafta İtalya hariç negatif bir seyir izlenirken, gözler Avro Bölgesi’nde enflasyon ve ECB toplantı tutanakları başta olmak üzere ağır data gündemine çevrildi.
Bölge genelinde Rusya ile Ukrayna Savaşı’nın sonlanabileceğine dair iyimserlikler devam ederken, bu bahiste atılacak adımlar takip ediliyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Lideri Donald Trump ortasında gerçekleşmesi beklenen yüz yüze görüşmenin nerede olacağı konusunda bir ilerlemenin şimdi sağlanamadığı haberleri Avrupa medyasında yer aldı.
Geçen hafta, Avrupa Birliğinin (AB) araba tarifelerini ABD’nin uyguladığı düzeye kadar düşürdüğünü söyleyen Trump, değerli ölçüde tasarruf ettiklerini belirtti.
Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Christophe Lemoine, yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni gümrük vergileri uygulayacağına ait telaffuzlarının arttığı devirde, ABD’nin Avrupa ile ticaret savaşına girmesi halinde kaybedeceği çok şeyin olacağını söyledi.
Jeopolitik tansiyonların sonlanmasına ait Rusya Dışişleri Bakanlığının da açıklaması takip edilirken, bakanlık, ABD ile özel temsilciler aracılığıyla Ukrayna krizinin tahliline dair ortak çalışmaların sürdürülmesi konusunda anlaştıklarını bildirdi.
Açıklamada, “İki taraf, büyükelçilerin atanması ve dışişleri bakanların yardımcıları düzeyinde diplomatik misyon temsilciliklerin çalışmasına yönelik kısıtlamaların kaldırılması için istişarelerin başlatılması konusunda mutabık kaldı. İktisat, güç, uzay ve öteki alanlarda işbirliğinin tekrar başlatılması için diyaloğun kurulması konusunda mutabakata varıldı.” tabirlerine yer verildi.
Öte yandan, Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler, Rusya’dan alüminyum ithalatını yasaklayan ve Rus gölge filosunu amaç alan yeni yaptırımlarda anlaştı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, çarşamba günü toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, AB ülkelerinin, Rusya-Ukrayna savaşının 24 Şubat’taki yıl dönümü nedeniyle hazırlanan 16’ncı yaptırım paketinde uzlaştığını açıkladı.
Bu gelişmelerin yanı sıra Almanya’da pazar günü yapılacak erken genel seçimler de geçen hafta gündemdeki yerini korudu.
Bunlara ek olarak, ECB, 2024 yılına ait finansal sonuçlarını duyurdu. Buna nazaran, banka geçen yıl faiz siyaseti nedeniyle 7,94 milyar avro ziyan etti. Bu tıpkı vakitte bankanın yüksek faiz maliyetleri nedeniyle 25 yıllık tarihindeki en yüksek ziyan olarak kayıtlara geçti.
Makroekonomik data tarafında, Avro Bölgesi’nde ocakta 50,2 olan bileşik Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), şubatta bu seviyeyi korudu. Ocak ayında 46,6 olan imalat sanayi PMI ise şubatta 47,3’e yükselerek son 9 ayın en üst düzeyine ulaştı. Bu periyotta hizmet kesimi PMI 51,3’ten 50,7’ye geriledi.
Avro Bölgesi’nde ocakta 18 puan olan ZEW Ekonomik İtimat Endeksi, şubatta 24,2 puana çıktı. Böylelikle, endeks bir evvelki aya nazaran 6,2 puan arttı.
İngiltere’de yıllık enflasyon, ocakta yüzde 3’e yükselerek son 10 ayın tepesine çıktı. Ülkede perakende satışlar, ocakta yüzde 1,7 ile beklentilerin üzerinde artış gösterdi.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,29, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,96 ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,80 bedel kaybederken, İtalya’da MIB 30 endeksi ise yüzde 1,17 yükseldi.
Gelecek hafta pazartesi Avro Bölgesi’nde enflasyon, Almanya’da IFO İş Ortamı İtimat Endeksi, salı Almanya’da büyüme, perşembe Avro Bölgesi’nde ECB toplantı tutanakları, Tüketici İtimat Endeksi, cuma Almanya’da enflasyon ve işsizlik oranı bilgileri takip edilecek.
ASYA BORSALARI JAPONYA HARİÇ YÜKSELDİ
Asya tarafında ise Japonya hariç alış yüklü bir seyir öne çıkarken, yeni haftada Güney Kore Merkez Bankası’nın faiz kararı ve Tokyo Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yakından izlenecek. Asya’da Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in güven iletileri risk iştahını destekledi.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, tahvil piyasasına müdahale etmeye hazır oldukları sinyalini verdi.
Çin’de gösterge faiz fonksiyonu gören 1 ve 5 yıllık kredi faiz oranlarında (LPR) değişikliğe gidilmedi. Ulusal Bankalar Ortası Fon Merkezi açıklamasına nazaran, 1 yıllık kredi faiz oranı yüzde 3,1 düzeyinde, 5 yıllık kredi faiz oranı ise yüzde 3,6’da sabit tutuldu.
Çin’deki 18 bankanın, Çin Merkez Bankasının (PBoC) borçlanma faizi üzerine koyduğu kar hissesi bildirimlerine nazaran belirlenen LPR, 2019’dan bu yana ülkenin gösterge faizi fonksiyonunu görüyor. 1 yıl vadeli kredi faiz oranı kurumsal krediler için, 5 yıllık faiz oranı ise emlak kredileri için referans kabul ediliyor.
Öte yandan, Çin Ticaret Bakanı Vang Vıntao, ABD’nin Çin’den ithal eserlere getirdiği yüzde 10 ek gümrük vergisinin ikili bağlantıları olumsuz etkilediğini belirterek, ekonomik ve ticari uyuşmazlıkları tek taraflı adımlar yerine diyalog yoluyla çözme daveti yaptı.
Vang, yeni atanan ABD’li mevkidaşı Howard Lutnick’e mektup yazdı. Mektupta Çin’in ABD’nin tek taraflı tarife adımlarından rahatsız olduğunu vurgulayan Vang, “Tek taraflı tarife artışları olağan ekonomik alakaları olumsuz etkiliyor. Meseleleri eşit temelde diyalog ve müzakere ile çözmeyi umuyoruz.” tabirini kullandı.
Bu ortada, Alibaba mali üçüncü çeyrekte güçlü sonuçlar açıkladı. Buna nazaran şirketin net geliri 48,9 milyar yuana (6,7 milyar dolar) ulaşarak beklentileri aştı.
Bu gelişmelerle geçen hafta Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 3,79, Çin’de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 0,97 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 2,45 yükselirken, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,93 paha kaybetti.
Gelecek hafta salı Güney Kore Merkez Bankası faiz kararı, cuma Japonya’da Tokyo TÜFE ve sanayi üretimi takip edilecek.
Japonya’da pazartesi günü borsa tatil nedeniyle kapalı olacak.
YURT İÇİNDE BÜYÜME BİLGİLERİ TAKİP EDİLECEK
Yurt içinde geçen hafta düşüş eğilimi öne çıktı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 2,79 bedel kaybederek 9.602,16 puandan tamamlanırken, gözler büyüme datalarına çevrildi.
AA Finans’ın beklenti anketine katılan ekonomistler, Gayri Safi Yurt içi Hasıla’nın (GSYH) 2024’ün 4. çeyreğinde yıllık bazda yüzde 2,98 arttığını iddia ediyor.
Ekonomistlerin 2024 yılının tamamına ait büyüme beklentilerinin ortalaması yüzde 3,12, 2025 sonuna ait büyüme varsayımlarının ortalaması ise yüzde 2,96 oldu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) toplam rezervleri, 14 Şubat haftasında bir evvelki haftaya nazaran 5 milyar 660 milyon dolar artışla 173 milyar 152 milyon dolara, swap hariç net rezerv de 71 milyar 498 milyon dolara çıkarak tüm vakitlerin en yüksek düzeyine ulaştı.
Buna ek olarak, Morgan Stanley, “2025 Döviz Kuru Kestirimleri Güncellemesi” raporunu yayımladı.
Raporda, “Tahminlerimize nazaran Türk lirası, Orta ve Doğu Avrupa, Orta Doğu ve Afrika (CEEMEA) bölgesinde en yeterli performans gösteren para ünitelerinden biri olacak.” denildi.
Bununla birlikte dolar/TL, haftayı bir evvelki kapanışın yüzde 0,6 üzerinde 36,4560’tan kapattı.
Yurt içinde gelecek hafta pazartesi Gerçek Kesim İtimat Endeksi, kapasite kullanımı, perşembe Ekonomik İtimat Endeksi, dış ticaret istikrarı, cuma büyüme ve işsizlik oranı takip edilecek.