4 Eylül 1919 tarihli Sivas Kongresi’ne mesken sahipliği yapan ve Atatürk’ün ‘Cumhuriyet’in temellerini burada attık’ kelamlarını sarf ettiği Sivas’ta, 60 yıl evvel yapılan Sivas Kongresi ve Atatürk Anıtı’, vakit içerisinde kentin simge yerlerinden biri oldu.
Dönemin Belediye Başkanı Ahmet Durakoğlu başkanlığında 1964 yılında ‘Sivas Kongresini Abideleştirme Derneği’nin kurulmasıyla Sivas’ta mevcut Atatürk büstü yerine yeni bir Atatürk Anıtı yapılması kararlaştırıldı.
SİVAS’IN YAPITI OLARAK NİTELENDİRİLEN ANIT TAŞLAR
Tarihi Sivas Kongresi’nin yapıldığı Sivas Lisesi binasının yanı, anıt alanı olarak seçilerek çalışmalara başlandı. Anıt çimentosuna, alın terinden, son kuruşuna kadar Sivas’ın yapıtı olarak nitelendirilen anıtın taşları, kent merkezine 40 kilometre uzaklıktaki Sıcak Çermik Kaplıcası yakınlarındaki taş ocağından alınan kırmızı ve kahverengi karışımı, turuncuya yakın renklere sahip taşlardan yapıldı.
Bugün Atatürk Anıtı ismiyle bilinen anıt, bütünlüğünde yer alan ayrıntılarıyla Sivas Kongresi ve Atatürk Anıtı olarak isimlendirildi. 8,90 metrelik taş sütun ve etrafındaki taş kaplama platform üzerine inşa edilen anıtın ardında ıhlamur ağaçları konumlandırıldı.
TAŞ SÜTUNDA KONGREDEN DETAYLAR
Atatürk heykelinin konulduğu yerin ardındaki taş sütunda farklı boyutlarda, girintili çıkıntılı inşa edilen taşlar, kongre sürecinde yaşanan tartışmalara atıf olarak ayrıntılandırıldı. Heykelin çabucak yanında Sivas Kongresi’ne katılan delegelerin vilayetlerini temsil eden farklı renk ve ebatlarda taşlara yer verildi.
Anıtta ellerini havaya açarak kurtuluş sevincini yaşayan bir Anadolu bayanı rölyefi işlenirken, iki kişinin yer aldığı rölyef 4 Eylül üzerinde birlik ve beraberliği, yandaki yaşlı insan rölyefiyse bu birlik beraberliğe dayanağı yansıtması kanısıyla yerleştirildi.
300 BİN LİRAYA MAL OLDU
Ayrıca Atatürk’ün Sivas Kongresi’nin ehemmiyetini tabir eden ‘Cumhuriyet’in temelini burada attık’ kelamı de anıtta yerini aldı. O günün kurallarında 300 bin liraya mal olan anıta valilik, belediye, tümen Komutanlığı, Ticaret ve Sanayi Odası maddi dayanak sağlarken, kalan paralar halkın yardımı ile toplandı.
Bayrak direği ise Demiryolu fabrikasında yaptırıldı. 60 yıldır Cumhuriyet Meydanı’na bakan yerde yer alan anıtın taşları, vakit içinde aşınmaya uğradı. Anıtın yenilenmesi için ön çalışma başlatıldı.
‘BAYAĞI BİR YIPRANMA GÖRÜNÜYOR’
Sivas Kent Konseyi Başkanı, tarihçi Ahmet Necip Günaydın, anıtın geride kalan 60 yılda yıprandığını belirterek, “Atatürk Anıtı’nın yapıldığı periyottaki kayıtlarda ‘Sivas Kongresi ve Atatürk Anıtı’ olarak geçiyor. Daha evvel Cıbırlar Parkı’nda küçük bir büst varmış, onun yerine bir anıt yapma fikri doğmuş. O dönemin belediye başkanı Ahmet Durakoğlu öncülüğünde bir dernek kurulmuş ve halktan bayağı bir para toplanmış.
Bir müddet çalışmalar aksamış ancak daha sonra da üretim etabına geçmişler. 1965 yılında, 4 Eylül günü buranın açılışı gerçekleştirilmiş. Dernek kurularak ve halktan yardım toplanarak yaptırılan bu anıtın açılışından bu yana 60 yıl geçmiş. Burada bayağı bir yıpranma görünüyor. Üretiminde kullanılan taşlar, 60 yılda aşınmış. Şimdiyse buranın yenilenmesi gündemde. Valimiz ve belediye liderimiz, kesinlikle ilgileneceklerdir. Atatürk Anıtı ile ilgili STK temsilcileri ve gazetecilerimiz ile daima birlikte bir karar verilecek” dedi.
‘BİZZAT HALKIN PARASI İLE YAPILMIŞ’
Anıtın her ayrıntısının düşünülerek yapıldığını anlatan Günaydın, “Bu anıtta Sivas Kongresi delegelerin geldiği vilayetleri temsil eden renkli taşlar yer almış, Anadolu bayanlarını sembolize eden bir anıt yapılmış. Taşların rengi, çıkarıldığı ocaktan kaynaklı klasik rengidir. Oradan da motamot bu renkte gelmiş. 1965 yılının koşullarına nazaran hoş bir anıt yapmışlar.
Bizzat halkın parası ile yapılmış. Buranın bu türlü terkedilmiş bir yer üzere çok aşınmış halde durması, Sivas açısından beğenilen bir şey değil. Ancak inanıyorum ki burası, en hoş biçimiyle yapılacak ve tekrar halkımızın hizmetine sunulacak. Zira burası, Sivas’ın merasim alanı. Merasim alanının en hoş biçimde yapılması lazım” diye konuştu.